Για μια ακόμα φορά η απόφαση μου να γράψω οδηγίες για την εγκατάσταση του VHF βρήκε μέσα από τις συζητήσεις και τις εμπειρίες των μελών του ΟΦΣΕ. Τα VHF λοιπόν είναι ένα πρόβλημα, γιατί ελάχιστα λειτουργούν καλά, και αυτό το διαπιστώσαμε στα μεγάλα ταξίδια όταν βρεθήκαμε στην ανάγκη να έχουμε συνεχή επικοινωνία μεταξύ μας.
Μετά από μια προσεκτική έρευνα διαπίστωσα ότι το φαινόμενο προερχόταν όχι από την κακή ποιότητα των μηχανημάτων αλλά στην κακή τοποθέτηση τους στο σκάφος.

Θα προσπαθήσω λοιπόν να υποδείξω πως πρέπει να γίνεται η σωστή τοποθέτηση του τόσο απαραίτητου για την ασφάλεια μας μηχανήματος.
Αλλά εδώ θα πρέπει να διευκρινίσουμε ότι με την λέξη VHF υπονοούμε όλο το σύστημα εκπομπής και λήψης που μας επιτρέπει την ασύρματη επικοινωνία στην περιοχή των υπερύψηλων συχνοτήτων, Very High Frequency.
Το σύστημα αυτό αποτελείται α) από την πηγή ενέργειας που είναι η μπαταρία β) από την γραμμή τροφοδοσίας που είναι τα ηλεκτρικά καλώδια που τροφοδοτούν τον Πομποδέκτη γ) τον Πομποδέκτη (εικόνα 1 & 2) δ) την γραμμή μεταφοράς σήματος που είναι το καλώδιο που ενώνει τον πομποδέκτη με την κεραία ε) την Κεραία (Τα VHF που μεταχειριζόμαστε εμείς στα σκάφη μας είναι τα λεγόμενα Marine (Θαλασσινά).Είναι ασύρματοι πομποδέκτες με ειδικές προδιαγραφές και κανάλια συνομιλίας καθορισμένα διεθνώς. Έχουν 55 κανάλια εκπομπής 90 ακρόασης και 10 κανάλια καιρού (στην Ελλάδα έως τώρα δεν υπάρχουν σε λειτουργία), η συχνότητα στην οποία επιτρέπεται να λειτουργούν είναι από 156,025 έως 157,425 ΜΗz στην εκπομπή και 156,025 έως 163,275 ΜΗz στην λήψη.
Η ονομαστική επιτρεπόμενη μέγιστη ισχύς με τροφοδοσία 13,8 είναι 25 Watt.

Υποθέτουμε τώρα ότι το μηχάνημα μας λειτουργεί κανονικά σύμφωνα με τις προδιαγραφές και θα πρέπει να το τοποθετήσουμε στο σκάφος μας.

Για αρχή θα πρέπει να βρούμε το σωστό μέρος το οποίο φυσικά θα πρέπει να είναι κάπου στην κονσόλα. Τα καινούργια VHF πωλούνται σαν στεγανά και ως ένα σημείο είναι, αλλά όλοι γνωρίζουμε τα προβλήματα που είχαν φίλοι από τον Όμιλο σε μεγάλα και δύσκολα από τον καιρό ταξίδια στα μηχανήματα τους από τα νερά της θάλασσας. Εγώ λοιπόν συμβουλεύω ο χώρος τοποθέτησης να είναι όσο το δυνατόν προφυλαγμένος.
Θεωρώ απαραίτητο πριν μπούμε στο κυρίως θέμα της τοποθέτησης να μιλήσουμε λίγο και για τα μικρόφωνα που είναι τα πιο εκτεθειμένα στις κακουχίες. Τα μοντέρνα μικρόφωνα λοιπόν εκείνα που έχουν και αλλαγή των καναλιών παρ ότι θέλουν να είναι στεγανά παρουσιάζουν συχνά προβλήματα, και ο λόγος είναι ότι εισχωρεί αλάτι και βραχυκυκλώνει τις πίστες του τυπωμένου κυκλώματος που περιέχουν. Θα πρέπει λοιπόν να ανοίγονται περιοδικά με προσοχή και να καθαρίζονται με το ειδικό σπρέι. Σε διάφορες μάρκες επίσης παρατηρείτε το φαινόμενο να αλλάζουν μόνα τους τα κανάλια όταν τα μικρόφωνα ή τα χέρια του χειριστή είναι βρεγμένα πράγμα που είναι πολύ ενοχλητικό. Αυτό οφείλεται σε ένα σύστημα αυτομάτου επαναφοράς στο κανάλι 16, που διαθέτουν όταν το μικρόφωνο τοποθετείτε στο άγκιστρο του το οποίο φυσικά είναι γειωμένο. Όταν όμως το μικρόφωνο βραχεί η γείωση αυτή έρχεται μόνη της. Για να εξαλείψουμε λοιπόν αυτό το τόσο ενοχλητικό φαινόμενο θα πρέπει να ανοίξουμε το μικρόφωνο και να αποσυνδέσουμε ένα καλωδιάκι συνήθως χρώματος μπλε που είναι στερεωμένο στην βίδα που συγκρατεί το άγκιστρο του μικροφώνου.
Αφού λοιπόν τοποθετήσαμε το μηχάνημα μας σταθερά στο μέρος που επιλέξαμε θα πρέπει να αρχίσουμε με την τροφοδοσία του σε ρεύμα.
Τα VHF την ώρα της εκπομπής έχουν ανάγκη από αρκετά υψηλό ρεύμα 6 έως και 8 A με ονομαστική τάση 12 V , 13,8 V όταν λειτουργεί η μηχανή.
Η τροφοδοσία του VHF θα πρέπει λοιπόν να γίνεται απ ευθείας με ξεχωριστή γραμμή από την μπαταρία του σκάφους. Εδώ χρειάζεται προσοχή ώστε το καλώδιο να έχει την ανάλογη διατομή ώστε να μη έχουμε πτώση τάσης. Η διατομή του καλωδίου είναι ένας σοβαρός παράγοντας για την καλή λειτουργία του μηχανήματος μας. Για να γίνει αυτό κατανοητό σε όλους ας υποθέσουμε ότι η μπαταρία μας είναι μια δεξαμενή νερού και το VHF μια αντλία η οποία θα πρέπει να αναρροφήσει το νερό από την δεξαμενή δια μέσου ενός σωλήνα και μετά να το διοχετεύσει. Εάν λοιπόν ο σωλήνας αυτός είναι στενός όση δύναμη και να έχει η αντλία το νερό που θα μπορεί να αντλεί θα είναι λίγο και με χαμηλή πίεση.
Για απόσταση λοιπόν έως 3 μέτρα μεταξύ μπαταρίας και μηχανήματος το καλώδιο μας θα πρέπει να έχει διατομή 2,5 mm2 (καρέ). Εάν η απόσταση είναι μεγαλύτερη θα πρέπει να πάμε στην αμέσως επόμενη διατομή (οι διατομές των καλωδίων είναι τυποποιημένες πχ (1 – 1,5 – 2,5 – 4 – 6- 10- κλπ) . Στην περίπτωση που στην κονσόλα του σκάφους μας υπάρχει κουτί διακλάδωσης υψηλού ρεύματος τότε και μονό τότε μπορούμε να τροφοδοτήσουμε το VHF από εκεί πάντα όμως υπολογίζοντας το καλώδιο να έχει την ανάλογη διατομή.
Στην συσκευασία του μηχανήματος υπάρχει και ένα καλώδιο τροφοδοσίας το οποίο συνήθως έχει μήκος 1 μέτρο και περιέχει ασφαλειοθύκη με την ανάλογη ασφάλεια. Το καλώδιο αυτό είναι μικρό και δεν φθάνει στην μπαταρία εάν λοιπόν προσθέσουμε καλώδιο θα πρέπει να βάλουμε μια ακόμα ίδια ασφάλεια στο πλησιέστερο σημείο προς την μπαταρία απ’ όπου και θα παίρνουμε ρεύμα.
Στην περίπτωση που παίρνουμε ρεύμα από διακλαδωτήρα στην κονσόλα και δεν θα χρειαστεί να μακρύνουμε το καλώδιο, η ασφάλεια που έχει το καλώδιο είναι αρκετή (η ασφάλεια πρέπει να είναι όσο το δυνατόν ποιο κοντά στην πηγή του ρεύματος).
Στο σημείο αυτό μπορούμε να πούμε ότι τελειώσαμε με την τροφοδοσία του μηχανήματος και θα επανέλθουμε στο τέλος για τον τελικό έλεγχο και τις μετρήσεις.

Κεραία

Θα έχετε ίσως ακούσει, και αυτό είναι αλήθεια, ότι το καλύτερο μηχάνημα το οποίο όμως είναι συνδεδεμένο σε μια όχι καλή κεραία έχει σαν αποτέλεσμα να έχουμε ένα κακό σύνολο. Ενώ ένα μέτριο μηχάνημα αλλά με μια καλή κεραία μας δίνει ένα πολύ καλό σύνολο. Θα πρέπει λοιπόν απαραίτητα εάν θέλουμε να έχουμε στο σκάφος μας ένα καλό VHF δηλαδή ένα καλό σύστημα εκπομπής και λήψης να έχουμε μια καλή κεραία.

Ποια είναι όμως αυτή η καλή κεραία.

Στην ερώτηση αυτή η απάντηση είναι πολύ δύσκολη και ο λόγος που δεν μπορούμε να απαντήσουμε με μια λέξη είναι ότι οι παράμετροι που καθορίζουν το καλή είναι παρά πολλοί. Ας εξετάσουμε λοιπόν αυτές τις παραμέτρους.
Η καλή κεραία λοιπόν είναι εκείνη που αποτελείται από ένα τέλειο αγωγό του ηλεκτρισμού έχει μήκος όσο το μήκος κύματος του εκπεμπόμενου σήματος ή υποπολλαπλάσιο του, είναι μηχανικά πολύ γερή, σταθερά τοποθετημένη και ακίνητη στο υψηλότερο δυνατόν σημείο και τέλεια προσαρμοσμένη στον αγωγό μεταφοράς του σήματος ώστε να στάσιμα κύματα να είναι μηδενικά. Ξέχασα να αναφέρω ότι πρέπει να είναι και ελεύθερη χωρίς κοντά της μεταλλικά αντικείμενα. Όλα αυτά και λίγα ακόμα είναι εκείνα που θα μας κάνουν την ιδανική κεραία, αλλά καθώς καταλάβετε στην πράξη δεν γίνονται αυτά, ας προσπαθήσουμε λοιπόν να βρούμε την καλή κεραία για τα φουσκωτά.
Η καλή κεραία για τα φουσκωτά λοιπόν θα πρέπει να έχει τα παρακάτω χαρακτηριστικά.
Συντονισμένη στην Ζώνη των συχνοτήτων εκπομπής του μηχανήματος μας (στην δική μας περίπτωση στην Ζώνη marine 155 MHz)
Μικρό μήκος άρα δεν μας κάνουν οι πολύ ψηλές κεραίες VHF που βλέπουμε σε μεγάλα σκάφη γιατί ενώ είναι πολύ καλές σε απόδοση είναι πολύ μεγάλες για τα σκάφη μας.
Μηχανική αντοχή για να αντεπεξέρχεται στην μεγάλη ταλαιπωρία που υφίσταται
Καλά υλικά κατασκευής που αντέχουν στην Θάλασσα
Πολύ καλά μελετημένη και κατασκευασμένη όσον αφορά τις ηλεκτρικές τις ιδιότητες (αγωγιμότητα, προσαρμογή ,συντονισμό κλπ)
Καταλήγουμε λοιπόν στις κεραίες μαστίγια (το όνομα το πήραν από το σχήμα τους) που έχουν μήκος 1,20 cm ή εκείνες με μήκος περίπου 1 m.

Οι κεραίες 1,20 είναι κατασκευασμένες από έναν χάλκινο αγωγό μέσα σε θήκη από πλαστικό το δε καλώδιο μεταφοράς είναι ενσωματωμένο και καθορισμένου μήκους το οποίο για κανένα λόγο δεν πρέπει να κονταίνουμε, αλλά εάν περισσεύει πολύ να το τυλίγουμε σε μεγάλες σπείρες μέσα στην κονσόλα. Οι κεραίες του μέτρου είναι δυο ειδών εκείνες από πλαστικό και οι συρμάτινες.
Στο κάτω μέρος έχουν το πηνίο προσαρμογής το λεγόμενο βαρελάκι λόγω του σχήματος του. Στις κεραίες αυτές το καλώδιο μεταφοράς σήματος δεν είναι Fix αλλά το μέγεθος του προσαρμόζεται στις ανάγκες μας, αλλά δεν μπορεί να είναι μικρότερο από ένα ορισμένο μήκος το οποίο είναι περίπου 4 m .
Υπάρχουν διάφοροι τρόποι σύνδεσης του καλωδίου στην κεραία ,εγώ προτείνω την σύνδεση με κονέκτορα PL259 εικ.3 για λόγους που θα αναφέρω παρακάτω.

Από τους τύπους των κεραιών που ανάφερα έως τώρα εγώ από εμπειρία προτιμώ την συρμάτινη κεραία με κονέκτορα PL 259
Οι λόγοι που προτιμώ αυτόν τον τύπο της κεραίας είναι ότι έχει μεγάλη μηχανική αντοχή λόγω της ελαστικότητας της, αν και από ηλεκτρικής πλευράς υστερεί λίγο από την πλαστική, η οποία στο εσωτερικό έχει χάλκινο αγωγό.
Ο λόγος που προτιμώ τον κονέκτορα PL259 είναι ότι πολύ εύκολα μπορώ να συνδέω και αποσυνδέω την κεραία αλλά και ότι πολύ εύκολα με ένα πολύμετρο όπως θα εξηγήσω αργότερα μπορώ επίσης να ελέγξω την ηλεκτρική συνέχεια του καλωδίου μεταφοράς καθώς και την σωστή κόλληση του κονέκτορα.
Σε πολλές κεραίες ο συρμάτινος αγωγός είναι αποσπώμενος και ενώνεται στο βαρελάκι με βίδες ALEN, στις κεραίες αυτές λοιπόν πολλές φορές λόγω των κραδασμών φεύγει και χάνεται στην θάλασσα ο αγωγός καθιστώντας την κεραία άχρηστη, μια και δεν υπάρχουν ανταλλακτικά. Θα πρέπει λοιπόν να προτιμούμε τις κεραίες που έχουν τον αγωγό σταθερά προσαρμοσμένο.
Χωρίς να εξηγήσω το πώς και γιατί οι κεραίες πρέπει να παρουσιάζουν στην βάση τους σύνθετη αντίσταση 50 ΩΜ ή μια τιμή όσο το δυνατόν ποιο κοντά στα 50 ΩΜ για να απορροφούν όλη την ενέργεια που δια μέσου της γραμμής μεταφοράς στέλνει ο πομπός και να την ακτινοβολούν στον αιθέρα.
Όταν αγοράζουμε λοιπόν μια κεραία διαβάζουμε στα τεχνικά χαρακτηριστικά της την περιοχή συχνότητας που είναι συντονισμένη, τα υλικά κατασκευής, το μήκος το βάρος το κέρδος και την χαρακτηριστική σύνθετη αντίσταση της που στην δική μας περίπτωση πρέπει να είναι 50 ΩΜ.
Δυστυχώς η τιμή της αντίστασης μιας κεραίας μεταβάλλεται για πολλούς λόγους (είναι ολόκληρη θεωρία) και συνέπεια είναι η μείωση της εκπεμπόμενης ισχύος ένας από αυτούς και ίσως ο κυριότερος είναι το που είναι τοποθετημένη η κεραία. Χωρίς λοιπόν να δώσω εξηγήσεις γιατί όπως ανάφερα είναι ολόκληρη θεωρία θα πρέπει η κεραία.
α) Να τοποθετηθεί στο υψηλότερο σημείο του Roll bar β) να μην υπάρχουν μεταλλικά αντικείμενα κοντά στο βαρελάκι. Επίσης καλό είναι να προτιμούμε την αριστερή πλευρά της βάρκας και ο λόγος είναι να μη σπάει η κεραία μας όταν μεταφέρουμε το σκάφος με το τρέϊλερ από τα κλαδιά των δένδρων που τυχόν υπάρχουν στους δρόμους.

ΓΡΑΜΜΗ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ ΣΗΜΑΤΟΣ

Η γραμμή μεταφοράς είναι το καλώδιο που ενώνει τον πομποδέκτη μας με την κεραία και σκοπό έχει να μεταφέρει το διαμορφωμένο σήμα του πομπού σε αυτή.
Όπως θα διαπιστώσετε το καλώδιο αυτό δεν μοιάζει με το κοινό ηλεκτρικό καλώδιο αυτό είναι το λεγόμενο ομοαξονικό (εικ.4 ). Το όνομα του το έχει πάρει από τον τρόπο που είναι κατασκευασμένο. Αν παρατηρήσουμε μια τομή του καλωδίου αυτού από το κέντρο προς τα έξω θα δούμε ότι αποτελείται από ένα χάλκινο αγωγό σκεπασμένο από μονωτικό υλικό πάνω από το μονωτικό υλικό υπάρχει ένας δεύτερος αγωγός που έχει την μορφή πλέγματος και τον οποίο στο εξής θα ονομάζουμε κάλτσα, τέλος ένα άλλο μονωτικό καλύπτει και προστατεύει τα εσωτερικά στρώματα.
Όλα τα παραπάνω σχηματίζουν ομόκεντρους κύκλους με κεντρικό άξονα τον χάλκινο αγωγό για τον λόγο αυτό ονομάζονται ομοαξονικά.
Το ποιο γνωστό στους περισσοτέρους ομοαξονικό καλώδιο είναι αυτό της κεραίας της τηλεόρασης.

Τα ομοαξονικά καλώδια είναι κωδικοποιημένα με τα γράμματα του Λατινικού αλφαβήτου RG… και έναν αριθμό π χ RG 58, RG213 κλπ και ανατρέχοντας στους καταλόγους βρίσκουμε τα χαρακτηριστικά στοιχεία τους που μας ενδιαφέρουν και με τα οποία θα απασχοληθούμε παρακάτω.
Πολλές φορές θα παρατηρήσουμε στα καλώδια διάφορα γράμματα μετά το RG και τον αριθμό όπως πχ RG58 C/U ή RG58 A/U .Αυτά φανερώνουν το χρώμα του καλωδίου ή το υλικό κατασκευής της εξωτερικής μόνωσης
Από τα χαρακτηριστικά στοιχεία των καλωδίων που βρίσκουμε σε ένα κατάλογο, δυο θα πρέπει να μας απασχολήσουν σοβαρά.
α) Η χαρακτηριστική σύνθετη αντίσταση η οποία στην περίπτωση μας πρέπει να είναι 50 ΩΜ δηλαδή όμοια με αυτή της εξόδου του πομποδέκτη μας αλλά και της κεραίας που εξετάσαμε παραπάνω. Για ενημέρωση αναφέρω ότι το καλώδιο της τηλεόρασης δεν μας κάνει γιατί αυτό έχει χαρακτηριστική σύνθετη αντίσταση 75 ΩΜ.
β) Η εξασθένιση που υφίσταται το σήμα στην συχνότητα που μεταδίδεται όταν διασχίζει 100 μέτρα καλώδιο.
γ) Η φυσική διάμετρος του καλωδίου που μας ενδιαφέρει για τεχνικούς λόγους τοποθέτησης στο σκάφος.
Ας εξετάσουμε λοιπόν το καλώδιο GR58 που είναι και το ποιο διαδεδομένο στην δικιά μας την περίπτωση προσοχή όμως και εδώ υπάρχουν ποιότητες ,καλό είναι να ζητάμε και να αγοράζουμε τον τύπο militar δηλαδή στρατιωτικών προδιαγραφών,. Βλέπουμε λοιπόν ότι έχει διάμετρο εξωτερική 5mm χαρακτηριστική σύνθετη αντίσταση 50 ΩΜ και εξασθένιση 24,3 dB στα 100 μέτρα καλώδιο στην συχνότητα των 200 MHz.
Έχουμε λοιπόν ένα καλώδιο σχετικά λεπτό και εύκαμπτο, με την χαρακτηριστική αντίσταση των 50 ΩΜ που χρειαζόμαστε και με εξασθένιση του σήματος μας για μήκος καλωδίου 7 μέτρα περίπου που μας χρειάζεται 1,7 dB. Αν το καλώδιο μας είναι 5 μέτρα αντί για 7 μέτρα τότε η εξασθένιση του σήματος μας θα είναι 1,2 dB κρατήστε αυτά τα δυο νούμερα θα μας χρειασθούν στους υπολογισμούς αργότερα. Οι απώλειες όμως που μπορεί να έχει ένα σήμα μέσα στο καλώδιο μπορεί να είναι πολύ μεγαλύτερες εάν παραμορφώνεται, εάν είναι αναγκασμένο να κάνει κλειστές γωνιές και γενικά να ταλαιπωρείται.

Έτσι λοιπόν ανακεφαλαιώνοντας θα πρέπει κατά την τοποθέτηση η διαδρομή από τον πομποδέκτη να είναι η συντομότερη δυνατή, να μην υπάρχουν κλειστές γωνίες, να μη είναι δεμένο σφιχτά και να παραμορφώνεται (να θεωρείται ότι είναι μια σωλήνα νερού και καθώς γνωρίζουμε δεν πρέπει να τσακίζει για να υπάρχει κανονική ροή) και γενικά να είναι όσο το δυνατόν μακριά από τα ηλεκτρικά καλώδια και όχι δεμένο στην ίδια κοτσίδα. Ιδιαίτερα πρέπει να προσέξουμε την στιγμή που το καλώδιο μας περνά από την τρύπα που έχουμε κάνει στο roll bar ώστε να μη πληγωθεί η εξωτερική μόνωση. Εάν συμβεί κάτι τέτοιο η ζωή του καλωδίου μας θα είναι πολύ μικρή. Φυσικά είναι αυτονόητο ότι το καλώδιο πρέπει να είναι μονοκόμματο χωρίς κανενός είδους ενώσεις και προεκτάσεις. Τώρα θα πρέπει να αφήσουμε τόσο καλώδιο από την έξοδο από το roll bar ώστε να σχηματίζεται ένα U όπως στην (εικόνα 5) Το U αυτό πρέπει να σχηματίζεται για δυο πολύ σημαντικούς λόγους Ο πρώτος είναι να μην αναγκάζουμε το καλώδιο σε απότομες γωνίες και ο δεύτερος εξ ίσου σημαντικός είναι ότι το νερό που μπορεί να βρέχει το καλώδιο να μαζεύεται στο κάτω μέρος του U και να στραγγίζει.

Στο σημείο αυτό ήλθε η ώρα να εφαρμόσουμε στο καλώδιο τον κονέκτορα ΡL259. Εδώ χρειάζεται προσοχή στις οδηγίες γιατί όλα πρέπει να γίνουν σωστά.
α)Με ένα κοφτερό σουγιά θα πρέπει να κόψουμε σε απόσταση 2,5 cm το εξωτερικό του καλωδίου χωρίς όμως να πληγώσουμε την κάλτσα που βρίσκεται από κάτω (εικόνα 6 ) β) Να γυρίσουμε την κάλτσα προς τα πίσω ώστε να καλύψει το εξωτερικό του καλωδίου και να φανεί η μόνωση που υπάρχει πάνω από τον εσωτερικό αγωγό και να κόψουμε με προσοχή το μονωτικό υλικό που καλύπτει τον εσωτερικό αγωγό σε απόσταση 12mm και να έχουμε το καλώδιο μας όπως φαίνεται στην (εικόνα 7). δ) Περνάμε το καλώδιο μέσα από τον κονέκτορα και βιδώνουμε έως ότου σιγουρευτούμε ότι δεν μπορεί να προχωρήσει παραπάνω (εικόνα σε τομή 8 ) και αφού πρώτα τρίψουμε με μια λεπτή λίμα την άκρη του κονέκτορα απ’οπου εξέρχεται ο κεντρικός αγωγός (εικόνα 9) τον κολλάμε στον κονέκτορα (εικόνα 10) και κόβουμε ότι περισσεύει .

Το κολλητήρι πρέπει να είναι με λεπτή μύτη καθώς και το καλάϊ να είναι λεπτό 1 mm για ηλεκτρονικές χρήσεις, δεν βάζουμε ποτέ πάστα, αυτή είναι για να κολλάμε σωλήνες και όχι ηλεκτρονικά. Τέλος με ένα πολύμετρο στην θέση που μετράμε ΩΜ και ακουμπώντας τον ένα ακροδέκτη του στον κεντρικό αγωγό του κονέκτορα και τον άλλο στην βάση του ελέγχουμε ώστε να μη υπάρχει βραχυκύκλωμα ( βελόνα του οργάνου δεν πρέπει να κινηθεί καθόλου).
Γυρνάμε πίσω στην κονσόλα όπου μας περιμένει η άλλη άκρη του καλωδίου μεταφοράς σήματος αυτή που θα πρέπει να ενωθεί στον πομποδέκτη μας και αφού αφήσουμε αέρα περίπου 30 cm καλώδιο ώστε να μη σχηματίζονται κλειστές γωνίες κολλάμε και εδώ ακολουθώντας την διαδικασία που περιγράψαμε τον κονέκτορα που θα βιδώσει στο μηχάνημα (εικόνα 2) και με τον τρόπο που περιγράψαμε παραπάνω ελέγχουμε ώστε να μην υπάρχει βραχυκύκλωμα.

Εδώ θα μπορούσε να πει κάποιος ότι τελειώσαμε αφού τοποθετήσαμε το μηχάνημα την τροφοδοσία, την γραμμή μεταφοράς και την κεραία σύμφωνα με τις οδηγίες. Αλλά δεν είναι έτσι τώρα θα πρέπει να κάνουμε όλους τους ελέγχους και τις ρυθμίσεις ώστε το μηχάνημα μας να αποδίδει την μεγαλύτερη δυνατή ισχύ. Για να κάνουμε τους ελέγχους αυτούς θα πρέπει να διαθέτουμε ένα Πολύμετρο ένα Βάτμετρο και μια Γέφυρα μέτρησης Στάσιμων που να μπορεί να δουλεύει στην περιοχή συχνοτήτων που εκπέμπουμε. Συνήθως το Βάτμετρο και η Γέφυρα είναι μαζί όπως αυτό στην εικόνα 11. Ας εξετάσουμε λοιπόν για να δούμε πως λειτουργεί στην περίπτωση μας έχουμε την γέφυρα της Shakesreare αλλά όλες οι γέφυρες λειτουργούν κατά παρόμοιο τρόπο.

Κατ αρχή παρατηρούμε ότι έχει μια είσοδο σημειωμένη σαν TX για κονέκτορα PL259 οπού το ενώνουμε με την έξοδο του πομποδέκτη μας . Από την άλλη πλευρά υπάρχει έξοδος ΑΝΤ όπου θα ενώσουμε την γραμμή μεταφοράς που πηγαίνει στην κεραία μας. Στην πρόσοψη βλέπουμε δυο σκάλες η πάνω πράσινη μετρά τα Watt ενώ η κάτω τα SWR Στάσιμα. Τέλος στην κάτω πλευρά έχουμε δεξιά ένα ρεοστάτη για το καλιμπράρισμα του οργάνου που θα πούμε παρακάτω και δεξιά ένα διακόπτη με τρεις θέσεις PWR= για την μέτρηση της ισχύος, FWD= ενδιάμεση θέση για ρύθμιση της βελόνας του οργάνου (καλιμπράρισμα) και τέλος στην θέση REF= μετράμε τα στάσιμα.

Ενώνουμε την έξοδο του πομποδέκτη μας στην γέφυρα με το καλώδιο που διαθέτει, στην θέση ΤΧ και το καλώδιο της κεραίας μας στην θέση ΑΝΤ και με τον διακόπτη στη θέση PWR πατάμε το πλήκτρο του μικροφώνου μας αφού φυσικά έχουμε ανάψει το μηχάνημα σε ένα οποιοδήποτε κανάλι. Με το μικρόφωνο πατημένο, στην σκάλα των WATT θα πρέπει να διαβάσουμε μια τιμή μεταξύ 22 και 25 Watt φυσικά προσέχουμε ο πομποδέκτης να είναι στην θέση 25W (εικ 12).

Εάν μετρήσουμε έξοδο σήματος κάτω απ αυτές τις τιμές θα πρέπει να ελέγξουμε α) εάν η μπαταρία μας είναι φορτισμένη πρέπει να δείχνει 12,4 – 12,6 Volt β) εάν το καλώδιο τροφοδοσίας έχει την κατάλληλη διατομή ώστε να μην υπάρχει μεγάλη πτώση τάσης κατά την εκπομπή γ) η κεραία και η γραμμή μεταφοράς λειτουργούν κανονικά. Εάν όλα αυτά είναι σωστά τότε θα πρέπει να πάμε το μηχάνημα σε κάποιον ειδικό να το ελέγξει και να διαπιστώσουμε την αιτία που δεν κάνει αυτά για τα οποία το αγοράσαμε.

Τώρα έχει έρθει η στιγμή να δούμε πόση από την παραγόμενη ισχύ του πομπού μας βγαίνει από την κεραία μας και ταξιδεύει στο διάστημα γιατί όπως είδαμε παραπάνω υπάρχουν απώλειες και μιλήσαμε για τις απώλειες στην γραμμή μεταφοράς και εξαρτώνται από το μήκος και την φύση του καλωδίου και είδαμε τι πρέπει να κάνουμε για να τις λιγοστέψουμε.
Τώρα θα πρέπει να μετρήσουμε τα ΣΤΑΣΙΜΑ που είναι ένας βασικός παράγοντας για την απόδοση όλου του συστήματος μας. Και ενώ όλοι μιλάμε γιάυτα λίγοι γνωρίζουν τι είναι τα στάσιμα.
Όλοι θα έχουμε παρατηρήσει όταν καθόμαστε στην παραλία τα κύματα της θάλασσας. Έρχεται λοιπόν το πρώτο κύμα χτυπά στην αμμουδιά και το νερό φθάνει μέχρι κάποιο ύψος στην παραλία, κατόπιν και ενώ το νερό του πρώτου κύματος επιστρέφει στην θάλασσα

έρχεται ένα δεύτερο κύμα το οποίο όμως συγκρούεται με το νερό που επιστρέφει και έτσι δεν μπορεί να προχωρήσει και παραμένει στάσιμο στην ακτή. Ανάλογα όμως με την συχνότητα που έρχονται τα κύματα μπορεί να παραμένουν περισσότερα από ένα στάσιμα, δηλαδή παραμένουν στην ακτή μέχρι όλο το νερό του πρώτου κύματος να επιστρέψει στην θάλασσα. Τα κύματα αυτά είναι στάσιμα κύματα και δεν μπορούν να βγουν στη ξηρά. Κάτι ανάλογο συμβαίνει λοιπόν και στην περίπτωση μας Τα ηλεκτρομαγνητικά κύματα στέλνονται από τον πομπό δια μέσου της γραμμής μεταφοράς στην κεραία αλλά εκεί για παρά πόλους λόγους αντί να φύγουν εκτός μιας μικρής ποσότητας στον αιθέρα παραμένουν στάσιμα και έτσι η απόδοση όλου του συστήματος εκπομπής πέφτει. Τώρα για να μετρήσουμε πόσα είναι τα στάσιμα του δικού μας συστήματος ενεργούμε ως εξής.
Με την Γέφυρα ενωμένη όπως όταν μετρήσαμε την ισχύ εξόδου πηγαίνουμε τον διακόπτη στην μεσαία θέση εκεί που γράφει FWD και πατάμε το Press του μικροφώνου τότε η βελόνα του οργάνου θα πάει σε μια τυχαία θέση, με τον ρεοστάτη ρύθμισης φέρνουμε την βελόνα κρατώντας πάντα πατημένο το Press έως το τέλος του κόκκινου τμήματος της Γέφυρας όπως στην (εικόνα 12) έτσι έχουμε πετύχει την ρύθμιση της Γέφυρας.
Αφήνουμε το Press και μετακινούμε τον διακόπτη της Γέφυρας στην θέση REF, τώρα πατώντας ξανά το Press του μικροφώνου θα πρέπει να διαβάσουμε την τιμή της βελόνας του οργάνου.
Εάν όλα έχουν γίνει σωστά τότε η βελόνα θα πρέπει να δείχνει έως 1,5dB που σημαίνει ότι απώλεια της ισχύς μας είναι 4% δεδομένο που μπορούμε να το δεχθούμε ενώ στα 2 dB η απώλεια πετιέται στο 11% και στα 3dB στο 25% φυσικά δεν συζητάμε όταν η βελόνα χτυπάει κόκκινο. Εάν η βελόνα χτυπάει κόκκινο και εφόσον πρώτα έχουμε ελέγξει το ομοαξονικό καλώδιο για βραχυκύκλωμα ή διακοπή της συνέχειας του εσωτερικού αγωγού ή της κάλτσας και τα έχουμε βρει σωστά τότε θα πρέπει να στραφούμε στην κεραία. Καλό όμως είναι να έχουμε μαζί μας ένα ομοαξονικό καλώδιο 5 μέτρα περίπου με τους κονέκτορες του και να ενώσουμε την κεραία με το μηχάνημα εξωτερικά και να μετρήσουμε πάλι τα στάσιμα.

Εάν η γέφυρα εξακολουθεί να δείχνει κόκκινο τότε θα πρέπει να δοκιμάσουμε να βγάλουμε την κεραία από την βάση της να δοκιμάσουμε να δούμε κρατώντας από την βάση της χωρίς να ακουμπάμε το βαρελάκι εάν η βελόνα του οργάνου αλλάζει θέση. Τελευταία προσπάθεια εάν δεν έχουμε καταφέρει τίποτα είναι να δοκιμάσουμε με μια άλλη κεραία κάποιου φίλου τσεκαρισμένη. Στην περίπτωση που δεν μπορέσουμε να καταφέρουμε τίποτε με όλες της παραπάνω προσπάθειες θα πρέπει να απευθυνθούμε σε ειδικό ηλεκτρονικό. Η παραπάνω περίπτωση είναι ακραία και πολύ δύσκολα θα συμβεί εάν έχουμε ακολουθήσει πιστά τις έως τώρα οδηγίες εγκατάστασης. Η χειρότερη περίπτωση που μπορούμε να ανεχθούμε είναι το όργανο να δείξει έως 3 dB στάσιμα και τότε θα προσπαθήσουμε να τα μειώσουμε. Θα δοκιμάσουμε πάλι με το εξωτερικό καλώδιο και εάν διαπιστώσουμε ότι τα πράγματα καλυτερεύουν θα ενεργήσουμε ως εξής. κόβουμε από την μεριά του πομποδέκτη κατά δύο με τρία εκατοστά την γραμμή μεταφοράς και ξανακάνουμε την μέτρηση στάσιμων. Εάν διαπιστώσουμε ότι τα πράγματα καλυτερεύουν μπορούμε να επαναλάβουμε τα παραπάνω έως ότου μετρήσουμε 1,5 – 2 dB. Εάν τα πράγματα δεν βελτιώνονται τότε θα πρέπει να απευθυνθούμε σε κάποιον ειδικό.
Τώρα ας υποθέσουμε ότι έχουμε δυο ίδιες βάρκες στις οποίες θέλουμε να εγκαταστήσουμε δυο ίδια VHF με όλα τα εξαρτήματα ίδια

α) Στη βάρκα έχουμε ισχύ εξόδου VHF 25 Watt. υπολογίζουμε τις απώλειες
5 μέτρα καλώδιο RG 58 γιατί ακολουθήσαμε τον συντομότερο δρόμο χωρίς απότομες γωνίες απώλεια – 1,2 dB
Δυο κονέκτορες καλής ποιότητας και σωστά κολλημένους απώλεια -2 dB
Στάσιμα -1,1 dΒ
Κέρδος κεραίας +3 dΒ
Σύνολο = -1,3 dB
Γνωρίζοντας ότι -1,3 dB= 10log P2/P1 όπου Ρ1 η ισχύς εισόδου και Ρ2 ισχύς εξόδου Κάνοντας τις πράξεις βρίσκουμε ότι από τα 25 Watt βγαίνουν στον αέρα μόλις 18,19 Watt χάσαμε 6,81 Watt

β) Στη βάρκα έχουμε ισχύ εξόδου VHF 25 Watt. υπολογίζουμε τις απώλειες
7 μέτρα καλώδιο RG 58 δεν ακολουθήσαμε τον συντομότερο δρόμο αλλά και εδώ χωρίς απότομες γωνίες απώλεια – 1,7 dB
Κονέκτορες όχι πρώτης ποιότητας και όχι τόσο σωστά κολλημένους απώλεια – 3 dB
Στάσιμα – 2 dB
Κέρδος κεραίας +3 dB
Σύνολο = -3,7 dB κάνοντας και εδώ τους υπολογισμούς βλέπουμε ότι στέλνουμε στον αέρα 10,47 Watt εδώ χάσαμε 14,53 w

Περίπου 7,5 Watt η διαφορά από την μια βάρκα στην άλλη, και που να υπολόγιζα τις απώλειες από πτώση τάσης μια και πολλοί εγκαταστάτες δεν παίρνουν ρεύμα κατευθείαν από την μπαταρία και όχι με το σωστό στην διατομή καλώδιο.

Κλείνοντας θέλω να υπογραμμίσω ότι οι απώλειες στην διαδρομή κεραία πομποδέκτης ισχύουν και στην λήψη του σήματος και γιαυτο δεν πρέπει να παραξενευόμαστε όταν ενώ δυο βάρκες είναι πλάι πλάι η μια λαμβάνει κανονικά ή σχεδόν κανονικά τα αδύνατα σήματα ενώ η άλλη όχι.

Επιμέλεια: Τάσος Πορτοκάλογλου